Majątek w konkubinacie i jego podział.

1 kwietnia 2019

„Podstawą podziału majątku gromadzonego przez osoby pozostające w związku partnerskim jest dzień wyrokowania. Trzeba jednak wziąć pod uwagę zużycie tego majątku.”

Do partnerów będących w konkubinacie stosownie do orzecznictwa Sądu Najwyższego nie mają zastosowania przepisy Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego (KRO). Do podziału i rozliczenia stosuje się przepisy dotyczące bezpodstawnego wzbogacenia, i inne kodeksu cywilnego Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 stycznia 2017 r. (sygn. akt V CSK 198/16) jeśli chodzi o rozliczenie miedzy konkubentami to aktualny stan wzbogacenia w dacie wyrokowania stanowi wyznacznik należnej kwoty z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia. W takim przypadku należy w drodze analogii zastosować przepis art. art. 363 § 2 KC, co najlepiej odpowiada istocie tej instytucji. Wyłącznie taki sposób rozstrzygnięcia finalnie prowadzi do przywrócenia naruszonej bez podstawy prawnej równowagi majątkowej, w szczególności w sytuacji gdy czas między uzyskaniem korzyści 
a jej zwrotem jest długi.

Niemożność skorzystania z przepisów znajdujących się w Kodeksie rodzinny 
i opiekuńczym a zarazem konieczność odwołania się do zasad ogólnych wynikających 
z Kodeksu cywilnego wydaje się być słuszną koncepcją, która znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądów powszechnych. Instytucje zawarte w KRO służą przede wszystkim ochronie rodziny, której szczególną ochronę przyznaje już Konstytucja RP. W obecnym stanie prawnym konkubinat z tak szerokiej ochrony nie korzysta ze względu na fakt, że nie został on zasadniczo prawnie uregulowany. Sąd Najwyższy w powołanym wyroku wskazał zasadnie, że w typowym konkubinacie, który stanowi niejako wspólnotę osobisto – majątkową, która winna cechować się istnieniem co najmniej wspólnego gospodarstwa domowego, oboje partnerzy dokonują pewnych przysporzeń, których celem jest utrzymanie związku i zaspokajanie potrzeb, które jako związek generują. Skoro więc celem przysporzeń jest utrzymanie związku, to w przypadku jego rozpadu cel ten odpada. Sytuacja ta umożliwia odwołanie się do świadczenia nienależnego. Niemniej jednak w przypadku nakładów partnerów nie można wymagać zwrotu pełnego. Koniecznym jest uwzględnienie zużycia tychże nakładów i pomniejszenie tym samym ich wartości. Istotną kwestią jest okoliczność wykazania nakładów jednego z konkubentów do majątku wspólnego.

 

Kamil Ślifierz
Aplikant adwokacki
ORA Warszawa